برگزاری کنفرانس پژوهش‌های دانشگاهی مربوط به افغانستان در مشهد

پژوهش‌های دانشگاهی مربوط به افغانستان؛ فرصت‌ها و چالش‌ها
عنوان برنامه‌ای بود که دیروز 19 قوس/ آذر، از سوی انجمن پایندان با همکاری قطب علمی فردوسی و شاهنامه در دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه فردوسی به مناسبت هفته پژوهش برگزار شده بود.

انجمن پایندان به همکاری قطب علمی فردوسی و شاهنامه پیرامون پژوهش‌های دانشگاه‌های مربوط به افغانستان را با حضور دانشمندان ایرانی و افغانستان دایر کرد. در این برنامه شماری از استادان دانشگاه‌ها، دانشجویان و شخصیت‌های علمی و فرهنگی حضور داشتند.
سخن‌رانان در این نشست روی پژوهش‌های دانشگاهی در افغانستان، فرصت‌ها و چالش‌های تحقیقات علمی در این کشور بحث و سخن‌رانی کردند.
دوکتور محمد جعفر یاحقی رئیس دانشکده زبان وادبیات پارسی دانشگاه فردوسی ضمن  خوش آمدگویی به مهمانان در برنامه گفت: در این اواخر کارهای خوبی در حوزه پژوهش‌های علمی و ادبی در افغانستان صورت گرفته‌است که ما از بیشتر آن‌ها اطلاع نداریم. او تاکید کرد که این جلسات می‌تواند راه ارتباط را برقرار نماید.
آقای یاحقی علاوه کرد، این نشست‌های علمی میان دانشمندان و پژوهش‌گران دو کشور می‌تواند قابلیت‌های پژوهشی ایران به افغانستان و افغانستان را به ایران به معرفی بگیرد. او افزون بر این گفتگو؛ ایران و افغانستان می‌باید قلمرو فرهنگ آریایی و قلمرو زبان پارسی را به عنوان قلمرو پژوهش در نظر بگیرند و باید تفاوتی قایل نشوند بین آنچه که در سرزمین افغانستان واقع میشود. وی هم‌چنان تاکید کرد که دو کشور دو روح دریک پیکر هستند و به شکل واحد دنبال و شناسایی شوند.
دومین سخنران برنامه دکتور محسن مدیر شانه‌چی پژوهش‌گر ایرانی بود، او این نشست‌های علمی را به دو طرف مبارک خواند و گفت، افغانستان سرزمین گنج‌های نا مکشوف است؛ زمانی که از این گنج‌ها یاد می‌کنیم بیشتر معادن وثروت‌های زیر زمینی در اذهان تداعی می‌شود در حالی که گنج‌های معنوی نیز در افغانستان هنوز به درستی کشف نشده‌است.
آقای شانه‌چی، افزود، افغانستان در عرصه پژوهش یک دنیایی بالقوه است، افغانستان نقطه طلایی و گره‌گاه سه منطقه مهم جهان ازجمله شبه قاره هند، آسیایی میانه و خاور میانه است.
هم‌چنان در این جلسه داوود عرفان دانشجویی مقطع دوکتوری در دانشگاه فردوسی و استاد دانشگاه در افغانستان، گفت که تلاش‌های دانشگاه‌های ایران در زمینه‌های پژوهش و تحقیق در افغانستان موثر تمام شده‌است و برای دانشجویان راه‌های مدرن پژوهش را باز است.
 او که موضوع بحث‌اش هرات شناسی بود، افزود که هرات یکی از شهرهای مهم حوزه زبان و ادبیات فارسی است و در این زمینه پژوهش‌های قابل تاملی توسط دانشمندان بزرگ دنیا صورت گرفته‌است، او هم‌چنان اضافه کرد که هنوز در هرات شناسی بحث‌های بیشتری پژوهشی باقی مانده‌است و نیاز است روی آن کار صورت بگیرد. آقای عرفان در ادامه پیش‌نهاد کرد که دانشگاه فردوسی یک مرکز مطالعات افغانستان را ایجاد کند.
دوکتور شمس الحق آریانفر رئیس بیناد شهید احمدشاه مسعود در مشهد، نیز در سخنانش چالش‌ها و موانع پژوهش را که در طول تاریخ در افغانستان وجود داشته مورد بررسی قرار داد و هم‌چنان افزود که حاکمان سطله جو و انحصارگر نویسنده‌ها و پژوهش‌گران را همیشه محدود به دربار ساخته بودند و آنچه میل خودشان بود توسط نویسنده‌ها درج تاریخ می‌کردند. او هم‌‎چنان تصریح کرد که پژوهش در 20 سال اخیر با تلاش‌ دانشگاه‌های ایران و دانشجویان افغانستان که در ایران درس خوانده‌اند به صورت نظام مند و معیاری مطرح شد و با استفاده از آزادی بیان پژوهش‌های غیر جانبدارانه صورت گرفت. وی در اخیر سخنان‌اش تاکید بر کارهای مشارکتی دو کشور ایران و افغانستان در زمینه‌های پژوهشی کرد.
دکتور یامان حکمت تقی‌آبادی استاد دانشگاه فردوسی سخنران دیگر برنامه بود که در ادامه این محفل گفت، بسیاری از استادان دانشگاه و دانشجویان ایرانی آشنای با حوزه های پژوهشی زبان شناسی و ادبیات در افغانستان را ندارند. آقای حکمت ادامه داد که در حوزه زبان شناسی در افغانستان موضوعات بکر تاره موجود است و نیاز به پژوهش  دارد که محققان باهم کار بکنند. او اضافه کرد که می‌توانیم به طور مثال از زبان واخی که در واخان بدخشان است یاد آوری کنیم و هم‌چنان این نویسنده ایرانی تاکید کرد که در حوزه لهجه شناسی به هدف تقویت زبان پارسی باید کارهای مشترک و جدی صورت بگیرد.
در اخیر این مجلس اکادمی علوم افغانستان توسط دوکتور شگوفه اکبرزاده به معرفی گرفته شد و هم‌چنان واعظی مالک یکی از ناشران ایران از چاپ و نشر کتاب به افغانستان ابراز نگرانی کرد و گفت: در سال‌های گذشته هزاران جلد کتاب در حوزه‌های مختلف به افغانستان می‌فرستادیم اما پس از سقوط نظام با ایجاد موانع توسط طالبان نتوانستیم یک جلد کتاب به افغانستان بفرسیتم.
با روی کار آمدن طالبان کتاب‌خانه‌های سقوط کردند و برخی کتاب های مهم مانند فلسفه، منطق و سایر کتاب‌های که بر وفق ایدلوژی طالبان نبود توسط این گروه جمع آوری شد و بسیاری از کتاب‌خانه ها کتاب شان را در بدل قیمت ناچیز به فروش رساندند.
با این حال، مالک یک انتشارات در کابل در صفحه فیس‌بوک‌اش نوشته است که سالانه در حدود 140  عنوان کتاب را به چاپ می‌رساندند، اما با روی کار آمدن طالبان طی 15 ماه تنها 14 عنوان کتاب را چاب کردند که این نشان  دهنده افت وحشتناک بازار چاپ و نشر در افغانستان است.
- سالار آزادی